Search
Close this search box.
عکس تومور هیپوفیز

طول عمر بیماران تومور هیپوفیز

پرتودرمانی تومور هیپوفیز

غده هیپوفیز یا “شاه غده”، غده ای به اندازه ی نخود است که در تنظیم عملکرد بدن نقشی بسیار مهم و حیاتی دارد.

  • این غده در خلف چشم ها و زیر بخش قدامی مغز قرار دارد.

نقش هیپوفیز در بدن انسان

غده ی هیپوفیز مسئول تولید و ترشح هورمون هایی است که عملکرد بسیاری از اندام ها و غدد مهم بدن از جمله: 

  • غده تیروئید
  • غدد فوق کلیه
  • تخمدان
  • بیضه ها

را تنظیم می کنند.

تومور هیپوفیز چیست؟

تومورهای غده هیپوفیز، تومورهایی نادر بوده و معمولاً غیر سرطانی یا خوش خیم می باشند. اکثر این تومورها “فعال” در نظر گرفته می شوند، به این معنی که هورمون تولید می کنند. تومورهایی که هورمون تولید نمی کنند تومور”غیر فعال” در نظر گرفته می شوند.

  • بنا بر اعلام انجمن سرطان آمریکا، تعداد محدودی از 10.000 تومور غده ی هیپوفیز که در سال 2016 تشخیص داده شده اند، سرطانی شده اند. 

عوارض تومور هیپوفیز چیست؟

عدم درمان بیماری، می تواند کیفیت زندگی فرد را کاهش داده و یا حتی کشنده باشد. باید توصیه های درمانی پزشک را جدی گرفته و به درستی به آن عمل نمود. بیمار با مجموعه ای از ارائه دهندگان مراقبت های درمانی که معمولاً شامل جراحان مغز و اعصاب، انکولوژیست ها، متخصصین غدد درون ریز و متخصصین تغذیه و فیزیوتراپیست ها می باشد، همکاری خواهد داشت. 

جراحی برای خارج کردن تومور می تواند عوارضی همچون عفونت یا واکنش به ماده ی بیهوشی را به همراه داشته باشد. سایر خطرات و عوارض این جراحی عبارتند از:

  • مشکلات بینایی به دلیل وارد شدن آسیب به اعصاب چشم در حین عمل جراحی 
  • خونریزی شدید در مغز یا بینی، در صورت آسیب دیدن عروق خونی
  • وارد شدن آسیب به سایر قسمت های غده ی هیپوفیز، که خود می تواند منجر به بروز عوارض بیشتری شود

برخی عوارض نادر این جراحی عبارتند از:

  • نشت مایع مغزی نخاعی (CSF) از مغز و ورود آن به بینی
  • مننژیت، یا همان التهاب غشاهای اطراف نخاع و مغز

معمولاْ این عوارض قابل درمان بوده و لزوماً باعث بروز آسیب های دائمی نمی شوند

انواع تومورهای خوش خیم هیپوفیز

انواع تومورهای خوش خیم هیپوفیز عبارتند از:

  • تومورهای ترشح کننده هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) 

حدود 16 درصد از تومورهای هیپوفیز، هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) ترشح می کنند که باعث سندرم کوشینگ می شود. علائم این عارضه عبارتند از:

  • فشار خون بالا
  • قند خون بالا
  • لاغر شدن بازوها و پاها
  • چربی بیش از حد معمول در اطراف تنه

سندرم کوشینگ همواره به واسطه ابتلا به تومور هیپوفیز بروز نمی کند، اما باید در صورت مشاهده هر کدام از علائم تومور ACTH به پزشک مراجعه نمود.

  • تومورهای ترشح کننده هورمون رشد

این تومورها باعث تولید بیش از حد هورمون رشد در بدن می شوند. علائم ناشی از این عارضه عبارتند از:

  • قند خون بالا
  • رشد موهای زائد در بدن
  • تعریق غیرطبیعی
  • رشد غیر طبیعی دست ها و پاها

 

  • تومورهای ترشح کننده پرولاکتین

این تومورها سطح هورمون تستوسترون را در مردان و هورمون استروژن را در خانم ها کاهش می دهند. علائم ناشی از ابتلا به این تومورها می تواند به صورت اختلال نعوظ و رشد بافت پستانی در مردان و قاعدگی غیرمعمول و ترشح از نوک پستان بروز کند. 

  • تومورهای تولید کننده‌ی هورمون محرک تیروئید

این تومورها می توانند باعث پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) شده و سوخت و ساز بدن را افزایش دهند. علائم ناشی از این عارضه عبارتند از:

  • تعریق غیر طبیعی
  • ضربان نامنظم قلب
  • کاهش غیر طبیعی وزن
  • اختلال در دفع مدفوع

چه افرادی به تومور هیپوفیز مبتلا می شوند؟

تومور هیپوفیز (کارسینوم هیپوفیز) یک بیماری نادر است. تا به حال تنها چند صد مورد از ابتلا به تومور های هیپوفیز در ایالات متحده آمریکا ثبت شده است. این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده شده است و حدود 75 درصد این موارد پس از مرگ بیمار تشخیص داده شده است.

  •  به گفته انجمن تومور مغزی آمریکا، حدود 30 تا 40 درصد از کل تومورهای هیپوفیز، خوش خیم بوده و در خانم های جوانی که در سن باروری و آقایانی که در دهه ی چهارم و پنجم زندگی خود هستند، متداول تر می باشد.
  • ممکن است از هر 4 نفر، یک نفر دچار تومور خوش خیم هیپوفیز (آدنوم) بوده و حتی از وجود آن نیز خبر هم نداشته باشد زیرا تومور غیر سرطانی بوده و علامتی نیز ایجاد نکرده است.
  • اغلب ، تومورهای هیپوفیز در دسته تومورهای مغزی قرار گرفته و 12 تا 19 درصد از کل تومورهای اولیه مغز را شامل می شوند. بیشتر تومورهای هیپوفیز خوش خیم و قابل درمان هستند.

علائم تومورهای هیپوفیز چه هستند؟

علائم ناشی از تومور هیپوفیز به اندازه آن و هورمون‌هایی که ترشح می کند بستگی دارد. 

علائم مشترک بین تمامی تومورهای هیپوفیز عبارتند از:

  • سردرد
  • کاهش بینایی
  • تشنج

سایر علائمی که مختص به انواع مختلف تومورهای هیپوفیز می باشند عبارتند از:

  • افزایش وزن
  • کبودی آسان بدن
  • زودرنجی و تحرک پذیری، اضطراب و افسردگی
  • حالت تهوع و استفراغ
  • سرگیجه
  • گیجی
  • گرگرفتن و سرخ شدن صورت
  • ماهیچه ها و استخوان های ضعیف
  • فشار خون بالا
  • ضربان نامنظم قلب
  • دست ها و پاهای بزرگ (آکرومگالی)
  • ترشح شیر از پستان با وجود باردار نبودن
  • کاهش ترشح شیر در دوران شیردهی
  • تغییر و بی نظمی چرخه قاعدگی
  • کاهش میل جنسی
  • ناتوانی جنسی
  • ریزش موی بدن
  • رشد اندام و نمو جنسی غیرطبیعی در کودکان

تومور هیپوفیز چگونه تشخیص داده می شود؟

  • به کمک ام آر آی (MRI) یا سی تی اسکن (CT scan) می توان تومورهای غده هیپوفیز را تشخیص داد. آزمایش خون و ادرار نیز می توانند سطح هورمون های بدن را تعیین کنند. 

     

  • تشخیص تفاوت بین تومورهای هیپوفیزی سرطانی و غیر سرطانی حتی در زیر میکروسکوپ نیز کار دشواری است. یک تومور سرطانی ممکن است زمانی تشخیص داده شود که به قسمت/ها ی دیگر بدن گسترش یافته باشد. 

 

مناطق شایع انتشار تومور هیپوفیز

احتمال گسترش و انتشار تومور هیپوفیز به درون و خارج مغز، یکسان است. نواحی شایع متاستاز (گسترش تومور به قسمت های دیگر) تومور هیپوفیز عبارتند از:

  • عروق خونی مغز و سایر قسمت های آن 
  • نخاع
  • مننژها، که مغز و نخاع را می پوشانند
  • استخوان های مجاور تومور
  • چشم ها
  • گره های لنفاوی
  • اندام هایی مانند ریه ها، قلب، کبد، پانکراس (لوزالمعده)، کلیه ها و تخمدان ها

در اکثر سرطان ها، بیماری در زمان تشخیص مرحله بندی می شود. مرحله بندی تومورها با توجه به بزرگی آن و میزان گسترش سرطان تعیین می شود.

از مرحله بندی سرطان، برای طراحی درمان و  پیش بینی وضعیت بیماری استفاده می شود. اما در واقع از آنجایی که تومور هیپوفیز بسیار نادر است، هیچ دستورالعمل یکسانی برای مرحله بندی یا درمان آن وجود ندارد.

راه های درمان تومور هیپوفیز چیست؟

درمان تومور هیپوفیز به اندازه‌ی تومور و متاستاتیک یا غیر متاستاتیک بودن آن بستگی دارد. در نبود مرحله بندی بیماری، پزشکان باید موارد زیر را در درمان در نظر داشته باشند:

  • آیا تومور کوچکتر از 10 میلی متر (میکروآدنوم) و یا بزرگتر از 10 میلی متر (ماکرو آدنوم) است
  • آیا هورمون تولید می کند
  • آیا به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است

گزینه های درمانی تومور هیپوفیز

جراح، قسمت عمده تومور هیپوفیز را خارج می کند، و پرتودرمانی سلول های میکروسکوپی باقی مانده در بستر تومور را از بین می برد. در برخی موارد نیز از درمان های دارویی برای کوچک کردن تومور و یا کاهش میزان هورمون ترشح شده توسط آن استفاده می شود. تشخیص و درمان به موقع بیماری از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و بسیار حیاتی است. 

همچنین برخی تغییرات در سبک و شیوه ی زندگی در طول درمان و پس از آن می تواند چشم انداز و کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشد. این تغییرات عبارتند از:

  • پرهیز از استعمال دخانیات و مصرف نوشیدنی های الکلی 
  • پیروی از توصیه های پزشک در رابطه با ورزش و فعالیت های جسمی
  • انتخاب رژیم غذایی سالم و متعادلی شامل انواع میوه ها، سبزیجات، پروتئین های کم چرب و عاری از غذاهای فرآوری شده
  • داشتن استراحت و خواب کافی برای جلوگیری از خستگی و همچنین انجام یوگا و مدیتیشن

درمان سرطان می تواند منجر به ضعیف شدن بدن شود. تغذیه ی سالم، همراه با کاهش میزان استرس می تواند به بیمار کمک کند تا در طول درمان، پر انرژی تر بوده و روحیه مناسبی داشته باشند.

عکس تومور هیپوفیز

چشم انداز تومور هیپوفیز چیست؟

در چند هفته اول پس از جراحی، ممکن است بیمار دچار گرفتگی بینی، افزایش فشار در سینوس ها و احساس خستگی شود.

  • برای تکمیل درمان به احتمال زیاد پس از جراحی، رادیوتراپی نیز انجام خواهد شد. همچنین ممکن است که بیمار به هورمون درمانی و مصرف داروهای دیگر با تجویز متخصص غدد هم نیاز داشته باشد.
  • چشم انداز و آینده فرد مبتلا به سرطان هیپوفیز به گسترش یا عدم گسترش آن بستگی دارد. در اکثر موارد، این بیماری دیرهنگام و پس از گسترش به سایر نقاط بدن تشخیص داده می شود. تحقیقات برای تدوین بهترین برنامه ی درمانی برای سرطان هیپوفیز همچنان ادامه دارد.
مطالب مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *