در شیمی درمانی سرطان پستان از داروهای بخصوصی برای هدف قراردادن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها معمولاً به صورت تزریقی یا خوراکی تجویز می شوند.
- شیمی درمانی سرطان پستان به عنوان درمان تکمیلی در کنار درمان هایی مانند جراحی، پرتودرمانی و یا هورمون تراپی مورد استفاده قرار می گیرد. انجام شیمی درمانی برای سرطان پستان، شانس بهبودی را افزایش، خطر بازگشت سرطان را کاهش و علائم ناشی از سرطان را تقلیل می دهد یا به افراد مبتلا کمک می کند تا زمان طولانی تری با کیفیت بهتری زندگی کنند.
- در صورت عود و یا متاستاز سرطان، شیمی درمانی سرطان پستان را کنترل می کند تا بیماران زندگی بلندمدت تر و با کیفیت تری داشته باشند.
- عوارض شیمی درمانی ممکن است موقت و ملایم باشند و یا جدی و دائمی. متخصص انکولوژی در تصمیم گیری در خصوص مناسب بودن شیمی درمانی به کمکتان می آید.
چرا شیمی درمانی سرطان سینه انجام می شود؟
شیمی درمانی سرطان پستان ممکن است در مواقع ذیل برای بیماران تجویز شود:
- شیمی درمانی بعد از عمل جراحی سرطان پستان در مراحل اولیه
پس از خارج شدن بافت سرطانی به وسیله جراحی، ممکن است سلولهایی باقی مانده باشند که برای از بین بردن آنها شیمی دمرانی تجویز می شود. همچنین شیمی درمانی برای کاهش خطر عود کردن مجدد سرطان نیز تجویز می گردد. این پروسه به شیمی درمانی کمکی نیز معروف می باشد.
اگر خطر عود مجدد سرطان و یا پخش شدن بافت سرطان در سایر اعضای بدنتان (متاستاز) وجود داشته باشد علی رغم اینکه اثری از وجود سرطان در بدنتان پس از جراحی رویت نگردد، پزشکتان شیمی درمانی کمکی تجویز می کند. در صورتیکه سلول های سرطانی در غدد لنفاوی نزدیک به پستان آلوده به تومور مشاهده شوند، در معرض شانس بیشتری برای متاستاز هستید و لزوم شیمی درمانی بیشتر می شود.
ز پزشکتان در خصوص تاثیر شیمی درمانی بر کاهش شانس بازگشت سرطان پرس و جو نمایید. به کمک یکدیگر می توانید عوارض جانبی و کاهش ریسک شیمی درمانی را در یک کفه ترازو قرار داده و آنها را مورد سنجش قرار دهید. همچنین در خصوص سایر روش های جایگزین همانند هورمون درمانی که ممکن است موجب تغییر شرایط شما گردد، با پزشک خود مشورت نمایید.
- شیمی درمانی پیش از جراحی مراحل اولیه سرطان پستان
شیمی درمانی معمولاً پیش از جراحی( نئواجوانت ) به منظور کوچک کردن تومورهای بزرگ تر انجام می پذیرد. این موضوع موجب می شود تا:
- بهترین شانس برای برداشتن کامل تومور با جراحی ممکن شود.
- به جای تخلیه کل پستان، فقط توده سرطانی خارج شود.
- میزان بیماری را در غدد لنفاوی کاهش می دهد. بنابراین امکان جراحی کم تهاجمی غدد لنفاوی فراهم می شود.
- خطر بازگشت سرطان کاهش می یاید.
- ارزیابی واکنش تومور را نسبت به درمان ممکن ساخته و به انتخاب صحیح پیش آگهی و بهترین داروی شیمی درمانی کمک می نماید.
نئواجوانت معمولاً برای موارد ذیل مورد استفاده قرار می گیرد:
- سرطان التهابی پستان
- سرطان پستان با با HER2 مثبت
- سرطان پستان سه گانه منفی
- تومورهایی با گرید بالا
- سرطانی که به غدد لنفاوی انتشار یافته است
- تومورهای بزرگ تر
- زمانی که لازم است توده کوچکتر شود تا بتوان پستان را حفظ کرد.
نکات شیمی درمانی
درمان برای کاهش خطر سرطان پستان
داروهای پیشگیری (که با عنوان پیشگیری شیمی درمانی شناخته می شوند) شانس سرطان پستان در بانوان با خطر بالای بیماری را کاهش می دهد. این درمان ها شامل داروهای مسدود کننده استروژن همانند تعدیل کننده های انتخابی استروژن و مهار کننده های آروماتاز می شوند.
داروهای فوق الذکر شامل عوارض جانبی بخصوصی می شوند. لذا پزشکان این داروها را برای بانوانی که در معرض خطر جدی سرطان پستان قرار دارند، تجویز می نمایند. در خصوص مزایا و معایب این روش با پزشک خود صحبت نمایید.
شیمی درمانی به عنوان درمان اولیه سرطان پستان پیشرفته
در صورتیکه سرطان پستان پخش شده باشد و جراحی به عنوان یک گزینه در نظر گرفته نشود، شیمی درمانی به عنوان درمان اولیه مورد استفاده قرار می گیرد. شیمی درمانی می تواند در ترکیب با سایر درمان های هدفمند مورد استفاده قرار می گیرد.
هدف اصلی از شیمی درمانی برای سرطان پستان پیشرفته بیش تر بهبود کیفیت و افزایش طول عمر بیمار تا درمان عارضه می باشد.
خطرات
داروهای شیمی درمانی در سرتاسر بدن پخش می شوند. عوارض جانبی بستگی به داروهایی که دریافت می کنید و واکنشتان به آنها دارد. ممکن است عوارض جانبی در طول پروسه درمانی شدیدتر هم بشود.
بیش تر عوارض جانبی زودگذر بوده و بلافاصله پس از اتمام دوره درمانی از بین می روند. در برخی موارد شیمی درمانی می تواند از خود اثرات طولانی مدت و یا زودگذری بر جای گذارد.
عوارض جانبی کوتاه مدت
در فرآیند هدف قرار دادن سلول های سرطانی که به سرعت در حال رشد هستند، داروهای شیمی درمانی همچنین می توانند به سایر سلول های سالم که در حال رشد سریع می باشند همانند فولیکول های مو، مغز استخوان و دستگاه گوارش آسیب وارد نمایند.
- چندین داروی شیمی درمانی وجود دارند که می توانند بر انتهای اعصاب دست و پای شما تأثیر بگذارند و موجب بی حسی، درد، احساس سوزش، مور مور شدن، ایجاد حساسیت نسبت به گرما و سرما و یا سستی در اندامتان شوند. این عوارض جانبی معمولاً پس از پایان درمان و یا یک سال پس از تکمیل فرآیند درمانی از بین می روند. در برخی از موارد ممکن است این عوارض همیشگی باشند.
- کمو برین، کمو فوگ و کمو مموری از مواردی هستند که برای توصیف کوتاه شدن حافظه و مشکلات تمرکز پس از شیمی درمانی که قابل بحث بوده و غیر قابل فهم نیز می باشند، به کار می روند. در بیش تر موارد، این مشکلات پس از گذشت یک سال از تکمیل روند شیمی درمانی از بین می روند.
برخی از عوارض جانبی کوتاه مدت رایج:
- ریزش مو
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- تهوع و استفراغ
- اسهال و یبوست
- زخم های دهانی
- تغییرات پوست و ناخن
- افزایش خطر ایجاد عفونت (به دلیل کاهش گلبول های سفید خون که در مبارزه با عفونت ها نقش مهمی بازی می کنند.)
- آسیب به اعصاب (نوروپاتی)
- مشکلات شناختی که بر حافظه و تمرکز تأثیر می گذارد.
عوارض شدید شیمی درمانی
عوارض جانبی بلند مدت
داروهای شیمی درمانی مشخصی که برای سرطان پستان تجویز می شوند، می توانند موجب عوارض جانبی طولانی مدتی همچون:
- ناباروری
یکی از عوارض جانبی که ممکن است از بین نرود، ناباروری می باشد. برخی از داروهای ضد سرطانی قابلیت آسیب رساندن به تخمدان ها را دارند. این مسئله می تواند موجب بروز علائم یائسگی، همچون گر گرفتگی و خشکی واژن شود. دوره قائدگی نامنظم شده و یا متوقف می گردد(آمنوره). اگر تخمک گذاری متوقف گردد، بارداری نیز غیر ممکن می شود.
بسته به سن و سالتان ، شیمی درمانی ممکن است موجب یائسگی زودرس و دائمی شود. با پزشک خود در خصوص خطرات یائسگی دائمی و عواقب آن صحبت نمایید.
در صورتیکه قائدگی شما ادامه یابد، امکان دارد حتی در طول درمان هم بارداری را تجربه کنید. اما از آنجائیکه تأثیرات ناشی از شیمی درمانی برای جنین خطرناک می باشند، با پزشک خود در خصوص گزینه های پیشگیری از بارداری صحبت نمایید.
- پوکی استخوان
بانوانی که یائسگی زودرس را به دلیل استفاده از داروهای شیمی درمانی تجربه می کنند، بیش از سایرین در معرض نازک شدن مغز استخوان و پوکی آنها قرار می گیرند. لذا با توجه به موضوعات فوق الذکر انجام آزمایشات دوره ای نظیر تست تراکم استخوان و درمان های مقتضی برای جلوگیری از تحلیل بیش تر مغز استخوان توصیه می گردد.
آسیب قلبی
شیمی درمانی شامل ریسک خفیف سست شدن ماهیچه های قلب و سایر مشکلات قلبی می گردد.
- سرطان خون
به ندرت دیده شده که شیمی درمانی توانسته سبب ایجاد سرطان ثانویه همانند سرطان سلول های خونی(سرطان خون)، چندین سال پس از کامل شدن شیمی درمانی شود.
سایر عوارض جانبی
حس ترس، ناراحتی و انزوا می توانند با عوارض جسمی ناشی از شیمی درمانی ترکیب شده و هر دوی آنها در حین و یا پس از درمان به سراغتان بیایند. در طول شیمی درمانی شما می بایست ارتباط منظمی با پزشک آنکولوژیست و پرستار خود داشته باشید و از جانب آنها مورد حمایت قرار بگیرید. همه افراد درگیر در رسیدن به یک هدف که شامل یک برنامه درمانی و در راستای بهترین نتیجه ممکن است، تلاش می کنند.
قرار ملاقاتی با یک متخصص بهداشت و روانی که پیش تر با بیماران مبتلا به سرطان سر و کار داشته است، ترتیب دهید. صحبت کردن با فردی که شرایط مشابه شما را داشته است می تواند کمک کننده باشد. از طریق تلفن، گروه های پشتیبان و اجتماعات آنلاین با سایر افراد درگیر سرطان در ارتباط باشید.
چگونه برای شیمی درمانی آماده شوید
- مشاوره برای سرطان پستان
شما و پزشکتان ممکن است چندین مرحله را برای آمادگی شیمی درمانی پشت سر گذارید.
- مزایای بالقوه شیمی درمانی را ارزیابی کنید
شیمی درمانی برای سرطان پستان ممکن است برای همه افراد کارساز نباشد. پزشکتان عوامل مختلفی را برای تعیین اینکه چطور و کدام یک از روش های شیمی درمانی برایتان سودمند خواهد بود، مورد بررسی قرار خواهد داد. هر چه خطر عود کردن و یا متاستاز بیش تر باشد، احتمال اینکه شیمی درمانی برای شما سودمند باشد نیز بیش تر خواهد بود. در برخی موارد، ویژگی های سرطان پستان موجب شوند تا به درمان هایی با مزایای بیش تر و سختی کم تر همچون هورمون درمانی با داروهای مسدود کننده تولید استروژن نیز فکر کنید.
- در خصوص اهداف و اولویت های خود با پزشکتان صحبت نمایید.
فاکتورهای رایجی که در نظر گرفته می شوند، شامل:
اولویت های شما
زمانیکه با پزشک متخصص آنکولوژیست خود صحبت می نمایید، در خصوص اولویت های خود برای مراقبت با وی مباحثه فرمایید. این موارد قابل بررسی می باشد، بخصوص زمانیکه گزینه هایی برای درمان وجود داشته باشد.
این مراحل را برای بهبود سلامت عمومی خود انجام دهید
از آنجائیکه شیمی درمانی می تواند بر سرعت رشد سلول های سالم بدن همچون سلول های سفید خون، پلاکت ها و سلول های قرمز تأثیر بگذارد، این شیوه درمانی به شما کمک می کند تا جای ممکن همانند دوران پیش از شروع درمان سلامت بوده و عوارض جانبی را به حداقل رسانید.
پزشکتان به شما توصیه می کند تا با انجام مراحل ذیل سلامت عمومی خود را بهینه نمایید:
- زمان استراحت خود را بیش تر کنید.
- پویا باشید و زمانی را برای انجام حرکات ورزشی اختصاص دهید.
- رژیم غذایی متعادلی که سرشار از میوه ها، سبزیجات و دانه های مغزی داشته باشید.
- استرس و اضطراب خود را به حداقل رسانید.
- از عفونت هایی همچون سرماخوردگی رایج و آنفولانزا دور بمانید. با پزشک خود در خصوص واکسن های موجود همچون واکسن آنفولانزا صحبت نمایید. همچنین انجام برخی از رفتارها شامل شست و شو دست ها و استفاده از ضد عفونی کننده ها پیش از خوردن غذا و استفاده از دستکش در هنگام باغبانی، ریسک ابتلا به عفونت ها را کاهش می دهند.
- به منظور بررسی عفونت در ناحیه دندان و لثه ها به دندانپزشکی بروید.
- جهت بررسی سلامت کلیه و عملکرد کبد آزمایش خون و همچنین برای آنالیز عملکرد قلب تست انجام دهید. در صورتیکه این آزمایشات مشکل خاصی را نشان دادند، پزشکتان درمان را به تعویق انداخته و یا داروهایی برای شیمی درمانی تجویز می کند که امن تر باشند.
برای عوارض جانبی از قبل برنامه ریز کنید
از پزشک خود در خصوص عوارض جانبی که می توانید در طول و یا پس از شیمی درمانی تجربه نمایید، بپرسید. به عنوان مثال، در صورتیکه درمان های شیمی درمانی موجب ناباروری شوند، می توانید از پیش تر نسبت به نگهداری اسپرم، تخمک های بارور و یا تخمک هایی که برای آینده فریز می شوند، اقدام فرمایید.
پزشکتان می تواند ایده ای در خصوص میزان تأثیراتی که شیمی درمانی بر فعالیت های روزمرهتان خواهد گذاشت ارائه دهد، اما پیش بینی اینکه چه احساسی پس از شیمی درمانی خواهید داشت، کار دشواری می باشد.
به منظور گردش در اطراف خانه نسبت به گرفتن مرخصی و یا برخورداری از کمک دیگران در روزهای اولیه پس از درمان، اقدام فرمایید. در صورتیکه بایست در طول درمان به روش شیمی درمانی در بیمارستان بمانید، مرخصی بگیرید و شخصی را برای رسیدگی به امور منزل بیابید.
با پزشک خود در خصوص مصرف دارو و یا مکمل هایی که مصرف می کنید، صحبت نمایید
اطمینان حاصل نمایید که پزشکتان در خصوص داروها و مکمل هایی که مصرف می کنید شامل مکمل های گیاهی، ویتامین ها و یا داروهای بدون نسخه اطلاعات کافی دارد. این داروها می توانند بر روی نحوه عملکرد شیمی درمانی تأثیر بگذارند. پزشکتان ممکن است داروهای جایگزینی تجویز نماید و یا مصرف برخی از داروها یا مکمل ها را برای دوران پیش و بعد از شیمی درمانی متوقف نماید.
روز شیمی درمانی
پزشک و یا پرستارتان به شما اطلاع خواهد داد که در طول دوران شیمی درمانی چه چیزی می توانید بخورید و یا بیاشامید. این موضوع می تواند به خانواده و یا دوستانتان جهت پشتیانی و حمایت بیش تر در دوران درمان کمک نماید.
چه انتظاراتی باید داشت
شیمی درمانی برای سرطان سینه به صورت دوره ای انجام می شود. این دوره برای شیمی درمانی متفاوت بوده و از یک بار در هفته الی هر سه هفته یکبار متغییر می باشد. هر دوره درمانی شامل یک دوره ریکاوری نیز می گردد.
معمولاً اگر در مراحل اولیه سرطان سینه باشید، برای سه الی شش ماه تحت شیمی درمانی قرار میگیرید. اما پزشکتان بسته به شرایطتان وقت نوبت دهی را تنظیم می نماید. در صورتیکه سرطان سینه پیشرفته داشته باشید، درمان برای بیش از یک ماه ادامه پیدا می کند.
- در صورتیکه در مراحل اولیه از بیماری سرطان سینه به سر می برید و همچنین برای دریافت رادیوتراپی برنامه ریزی کرده اید، معمولاً این موضوع به دنبال شیمی درمانی انجام می شود.
چکیده کلام:
پزشک می تواند با تجویز داروهای مناسب، به کاهش حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی به شما کمک نماید. می توانید با پزشک متخصص رادیوتراپی انکولوژی و یا پرستار بخش شیمی درمانی در خصوص مواردی که به کاهش عوارض جانبی کمک می نمایند صحبت کنید.
در صورتیکه شیمی درمانی به سلول های خونی که وظیفه ضد عفونی کردن بدن شما را بر عهده دارند آسیب وارد نماید، پزشکتان دوز داروی شما را تنظیم کرده و یا داروهایی برای بهبودی سریع تر مغز استخوان شما تجویز می کند.