نحوه تشخیص تومور های بدخیم و خوش خیم مغزی

تومور، مجموعه ای از سلول های غیر طبیعی می باشد. بسته به نوع سلول های تشکیل دهنده‌، تومورها به سه زیر گروه تقسیم می شوند:

• تومورهای خوش خیم:  در این گروه از تومورها، سلول سرطانی دیده نمی شود.
• تومورهای پیش سرطانی: در تومورهای پیش سرطانی، سلول های غیر طبیعی ای وجود دارند که مستعد سرطانی شدن می باشند.
• تومورهای بدخیم: تومورهای بدخیم، متشکل از سلول های سرطانی می باشند.

در این مقاله به تفاوت های کلیدی بین تومورهای خوش خیم و بدخیم خوهیم پرداخت و نحوه تشخیص و درمان آنها را بررسی می کنیم.

تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند، این دسته از تومورها به بافت اطراف خود حمله نمی کنند و یا در نواحی دیگر بدن منتشر نمی شوند.

با این وجود، رشد این تومورها در نزدیکی ارگان های حیاتی، وارد کردن فشار به اعصاب یا مختل کردن گردش خون یک ناحیه توسط آنها می تواند باعث بروز عارضه های جدی و بعضاً خطرناکی شود. معمولاً تومورهای خوش خیم به درمان به خوبی پاسخ می دهند.

شایع ترین انواع تومورهای خوش خیم عبارتند از:

• آدنوم

آدنوم ها یا پولیپ ها به صورت توده ای از سلول های غده مانند در بافت اپیتلیال (بافت پوششی- بافتی که غدد، اندام ها و سایر ساختارها را می پوشاند) ایجاد می شود.

نوع درمان، به محل و اندازه ی تومور بستگی دارد. برخی از پولیپ های روده بزرگ نیز آدنوم بوده و در صورت بدخیم شدن باید برداشته شوند.

• فیبروم

فیبروم‌ها در بافت های همبند فیبری رشد می کنند. فیبروم رحم، تومور بسیار شایعی بوده و 20 تا 80 درصد از خانم ها تا سن 50 سالگی به آن مبتلا می شوند. در این موارد لزوماً نیازی به درمان نمی باشد، مگر آن که باعث درد یا مشکلات دیگری شود که در این حالت بیمار جراحی شده و تومور برداشته می شود.

• همانژیوم

همانژیوم ها دسته ای از تومور ها می باشند که از عروق خونی تشکیل شده اند. همانژیوم ها شایع ترین تومورها در کودکان بوده  و اغلب بر روی پوست و کبد ظاهر می شوند.

در ابتدا ممکن است تومور همانژیوم روی پوست، همچون یک ماه گرفتگی قرمز رنگ به نظر برسد، اما با گذر زمان به صورت یک برآمدگی قرمز رنگ در می آید.

تومورهای همانژیوم معمولاً مشکلی ایجاد نمی کنند و معمولاً بدون نیاز به درمان از بین می روند، اما با این وجود می بایست مراقب هرگونه تغییر احتمالی در ظاهر آنها بود.

• لیپوم ها

لیپوم یا لیپوما تومورهایی با رشد آهسته بوده که در بافت چربی زیر پوست ایجاد می شوند. این تومورها ممکن است در هر قسمتی از بدن به ویژه در قسمت گردن، شانه ها، زیر بغل یا تنه تشکیل شوند.

لیپوم در سنین 40 تا 60 سالگی شایع تر می باشد. همیشه درمان این تومورها ضروری نیست، اما اگر باعث ناراحتی و آزار می شوند باید به وسیله جراحی آن ها را برداشت.

لزوماً تومورهای خوش خیم به تومورهای بدخیم تبدیل نمی شوند. با این وجود در صورتی که سلول های این تومورها، به طور غیر قابل کنترلی تغییر کرده و تقسیم شوند، امکان تبدیل آن ها به تومورهای سرطانی وجود دارد.

اصطلاحات زیر برخی از ویژگی های غیر معمولی که در تومورهای پیش سرطانی مشاهده می شود را بیان می کند:

• هایپرپلازی: سلول هایی با ظاهر طبیعی که سرعت تکثیر آن ها بیش از حالت معمول می باشد.
• آتيپيا: سلول هایی که کمی غیر طبیعی به نظر می رسند.
• متاپلازی: سلول هایی با ظاهر طبیعی، که در جایی غیر از محل واقعی خود قرار دارند (رشد سلول هایی عادی در محلی غیر عادی).

از آن‌جا که تشخیص این‌که کدام تومورها پیشرفت کرده و به تومورهای سرطانی تبدیل می شوند کار دشواری است، بنابراین انواع توده های زیر باید با دقت کنترل یا درمان شوند:

• دیسپلازی: سلول هایی با ظاهر غیر طبیعی که سریع‌تر از حالت طبیعی تکثیر و تقسیم شده و چیدمان و ساختار غیرمعمولی دارند.
• سرطان درجا: سرطان درجا یا همان کارسینوم درجا، سلول هایی  کاملاً غیر عادی هستند که هنوز به بافت های مجاور خود حمله نکرده اند. به این نوع تومورها، سرطان “مرحله صفر” نیز می گویند.

به عنوان مثال، پولیپ های روده بزرگ اغلب از نوع پیش سرطانی هستند و با آن که ممکن است 10 سال یا حتی بیشتر طول بکشد تا به تومورهای سرطانی تبدیل شوند، اما معمولاً برای احتیاط بیشتر جراحی و برداشته می شوند.

تومورهای بدخیم سرطانی هستند. بدن ما به طور مداوم سلول های جدید می سازد تا جایگزین سلول های قدیمی شود. گاهی در طی این فرآیند، دی ان ای (DNA) آسیب می بیند و در نتیجه سلول های جدید به طور غیر طبیعی رشد می کنند.

• این سلول ها به جای آن‌که از بین روند، سریع‌تر از سرعت طبیع  و فراتر از قدرت ایمنی بدن در پاکسازی آنها، رشد کرده و تکثیر می شوند و تومور تشکیل می دهند.
• ممکن است سلول های سرطانی از تومور کَنده شده و از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی به سایر قسمت های بدن منتشر شوند.

انواع تومورهای بدخیم عبارتند از:

1. کارسینوما

کارسینوم ها، شایع ترین نوع سرطان هستند که در سلول های اپی‌تلیال ایجاد می شوند، از انواع کارسینوم می توان به موارد زیر اشاره نمود:

2. آدنوکارسینوما

این نوع تومورها در سلول های ترشح کننده مایع و مخاط ایجاد می شوند. بسیاری از سرطان های پستان، روده‌ی بزرگ و پروستات در این دسته قرار دارند.

3. سرطان سلول بازال

کارسینوم سلول های بازال در پایین‌ترین لایه ی اپیدرم بروز می کنند.

4. سرطان سلول سنگفرشی

در سلول های زیر سطح خارجی پوست و اندام هایی مانند مثانه، روده‌ها، کلیه و یا معده شکل می گیرند.

5. کارسینوم سلول ترانزیشنال

این نوع سرطان در بافتی به نام اپیتلیوم یا اوروتلیوم ایجاد می شود. گروهی از سرطان های مثانه، کلیه و حالب از این نوع می باشند.

سارکوم از استخوان ها، بافت های نرم و بافت های فیبری آغاز می شود. در کنار این ها، ارگان های زیر نیز ممکن است دچار سارکوم شوند:

• تاندون
• رباط
• چربی
• عضلات
• عروق خونی و لنفاوی

سلول های زایا

تومورهای سلول های زایا در سلول های تولید کننده تخمک یا اسپرم ایجاد می شوند. این تومورها بیشتر در تخمدان ها یا بیضه ها بروز می کنند با این وجود ممکن است در شکم، قفسه ی سینه یا مغز نیز دیده شوند.

بلاستوما

بلاستوما از  بافت جنینی، سلول های در حال تشکیل مغز، چشم یا نخاع نشئت می گیرد. کودکان بیشتر از بزرگسالان دچار بلاستوم می شوند.

• در صورت یافتن توده ای جدید یا غیرمعمول در بدن خود، در اسرع وقت به متخصص انکولوژی مراجعه کنید.

هرچند گاهی اوقات ممکن است فرد متوجه تومور نشود. بعضاً دیده شده است که در طول یک غربالگری یا معاینه‌ی معمولی و یا در هنگام انجام آزمایش‌هایی برای بررسی مشکلی دیگر، تومور تشخیص داده شود.

گاهی پس از معاینه جسمانی، پزشک از یک یا چند آزمایش تصویربرداری برای تأیید تشخیص استفاده می کند. از این آزمایش های تصویری می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• تصویربرداری با اشعه ایکس (رادیوگرافی ساده)
  سونوگرافی
  سی تی اسکن
  ام آر آی (MRI)

آزمایش خون نیز یکی دیگر از روش های معمول در تشخیص تومور است. اما بیوپسی (نمونه برداری از توده) تنها راه قطعی تایید سرطان می باشد.

بیوپسی به صورت برداشتن نمونه ای از بافت می باشد. محل تومور تعیین می کند که آیا بیوپسی باید سوزنی باشد یا این که لازم است از روش های دیگری مانند کولونوسکوپی یا جراحی برای برداشتن نمونه استفاده شود.

نمونه‌ی برداشته شده به آزمایشگاه ارسال شده و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد. پزشک یک گزارش آسیب شناسی از آزمایشگاه دریافت می کند و بر اساس آن پزشک متوجه می شود که آیا بافت برداشته شده، خوش خیم، پیش سرطانی و یا بدخیم می باشد.

درمان تومورهای سرطانی به عوامل زیادی همچون محل تومور اولیه و انتشار آن به سایر نقاط بدن بستگی دارد. گزارش آسیب شناسی می تواند اطلاعات منحصر به فردی در مورد تومور ارائه دهد که به کمک  آن می توان نوع درمان را تعیین نمود. درمان های معمول سرطان عبارتند از:

• عمل جراحي
• پرتو درمانی (رادیوتراپی)
• شیمی درمانی
• درمان هدفمند

ایمونوتراپی، که با عنوان درمان بیولوژیکی هم شناخته می شود

• تومورها مجموعه‌ای از سلول های غیر طبیعی هستند. بسیاری از انواع تومورهای خوش خیم خطرناک نبوده و نیازی به درمان ندارند. سایر تومورها ممکن است مشکلات جدی برای فرد ایجاد کرده و یا سرطانی شوند.
• تومورهای بدخیم می توانند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشند. انتخاب نوع درمان تومور – خوش خیم یا بدخیم-  به ویژگی های تومور بستگی دارد.
• در صورت لمس توده ای جدید در هر نقطه از بدن خود، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام، گزینه های درمانی بیشتری را پیش روی پزشک قرار داده و به طور بالقوه درمان نتیجه‌ی بهتری خواهد داشت.