هورمون درمانی چیست؟
هورمون ها مواد شیمیایی هستند که به وسیله غدد داخلی از جمله تخمدان ها و بیضه ها ترشح میشوند. هورمون ها به رشد برخی از انواع سلول های سرطانی همچون سرطان پستان و پروستات کمک می کنند.
در موارد دیگر هورمون ها می توانند موجب نابودی سلول های سرطانی شوند، سیکل رشد این سلول ها را آهسته نمایند و یا رشد آنها را متوقف نمایند. هورمون تراپی که به عنوان یک درمان برای سرطان انجام می شود، شامل مصرف داروهایی است که موجب متوقف کردن فعالیت هورمون ها و یا متوقف کردن تولید هورمون ها توسط بدن می شود. گاهی جراحی و برداشتن غددی که هورمون تولید می کنند، هورمون درمانی است.
هورمون تراپی چگونه انجام می شود؟
در صورتیکه به سرطان پستان مبتلا هستید، آنکولوژیست شما یک آزمایش برای بررسی گیرنده های هورمونی تومورها برایتان تجویز می نماید. این آزمایش به مشخص نمودن گزینه های درمانی کمک نموده و اطلاعات بیش تری در خصوص این عارضه در اختیارتان قرار می دهد. این تست می تواند به پیش بینی حساس بودن یا نبودن سلول های سرطانی نسبت به هورمون ها کمک نماید.
آزمایش گیرنده های هورمونی میزان پروتئین ها (با نام گیرنده های هورمونی شناخته می شود) را در بافت های سرطانی بدن اندازه گیری می کند. هورمون هایی که به صورت طبیعی در بدن وجود دارند (همچون هورمون های استروژن و پروژسترون) به گیرنده های سلولی چسبیده و به رشد آنها کمک نمایند.
- جواب تست مثبت، به معنی آن است که هورمون ها در رشد آن سلول خاص نقش دارند. در این مورد، هورمون درمانی به منظور جلوگیری از عملکرد هورمون و کمک به دور نگه داشتن هورمون ها از سلول های هورمونی (گیرنده های هورمونی) انجام می پذیرد.
- در صورتیکه پاسخ این تست منفی باشد، هورمون تاثیری بر رشد سلول های سرطانی نمی گذارد و سایر درمان های علیه سرطان می توانند برای شما تجویز شوند. همواره با متخصص آنکولوزی خود در خصوص جواب آزمایش گیرنده های هورمونیتان مشورت نمایید.
- در صورتیکه آزمایش شما نشان دهنده تاثیر هورمون ها بر سرطان است، سرطان ممکن است به وسیله یکی از موارد ذیل درمان شود:
- متوقف کردن اثر هورمون در درمان سلول های سرطانی
- متوقف کردن غده های که هورمون ترشح می کنند .
- عمل جراحی به منظور بیرون آوردن غددی که هورمون تولید می کنند، همچون غده های داخل تخمدان ها که استروژن تولید می کنند و یا بیضه ها که هورمون تستسترون تولید می نمایند.
نوع هورمون درمانی که فرد دریافت می کند، بستگی به فاکتورهایی نظیر موارد ذیل دارد:
• نوع و یا سایز تومور
• سن فرد
• وجود گیرنده های هورمون بر روی تومور
چه زمانی هورمون درمانی برای بیمار تجویز می گردد؟
متخصص آنکولوژی شما ممکن است هورمون درمانی را قبل و یا بعد از سایر درمان های سرطان تجویز نماید. درصورتیکه هورمون درمانی پیش از درمان های اولیه برای فرد تجویز گردد، نئوادجوانت درمانی نامیده می شود. این نوع درمان به از بین بردن سلول های سرطانی کمک می نماید. نئوادجوانت همچنین می تواند به افزایش عملکرد درمان های اولیه همچون جراحی کمک نماید. اگر هورمون درمانی پس از درمان های اولیه برای فرد تجویز گردد، درمان ادجونت نامیده می شود. درمان ادجونت به منظور افزایش شانس بهبودی برای بیماران تجویز می گردد.
در برخی از انواع سرطان، هورمون درمانی بلافاصله پس از کشف علائم سرطان و پیش از هر نوع درمانی تجویز می گردد. این نوع درمان ممکن است به کوچک شدن تومور کمک نماید و یا از رشد تومور و پیشرفت بیماری جلوگیری به عمل آورد.
چه داروهایی برای هورمون درمانی تجویز می گردد؟
هورمون درمانی به منظور جلوگیری از رشد، پخش شدن و یا عود سرطان پستان تجویز میگردد. هورمون زنانه استروژن می تواند به رشد سلول های سرطان پستان در برخی از بانوان کمک نماید.
- یک نمونه از این داروها، تاموکسیفن است. این دارو موجب متوقف شدن تاثیر استروژن بر رشد سلول های سرطانی بافت پستان می گردد. اما تاموکسیفن به طور کلی باعث متوقف شدن تولید استروژن نمی شود. افرادی که به سرطان پستان مبتلا می باشند، ممکن است تنها با مصرف تاموکسیفن بهبود یابند.
- داروی تاموکسیفن در حال حاضر دارویی شناخته شده برای هورمون درمانی و درمان سایر انواع سرطان می باشد. چندین عامل سرطانی دیگر همانند تورمیفن و فولوسترانت برای ابتلای فرد به سرطان پستان وجود دارد که گیرنده های استروژن را نظیر تاموکسیفن هدف قرار میدهند.
- هورمون درمانی ممکن است برای بانوانی که تست سرطان پستان آن ها برای گیرنده های استروژن و پروژسترون، مثبت باشد، تجویز شود.
- مهار کننده های آروماتوز داروهای جدیدی هستند که به وسیله سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) مورد تایید قرار گرفته اند. این داروها برای درمان سرطان پستان و پیشگیری از سرطان پستان در دوران یائسگی مورد استفاده قرار می گیرند.
- مهار کننده های آروماتوز معمولاً برای جلوگیری از تولید استروژن در دوران پس از یائسگی تجویز می شوند. این داروها شامل آناستروزول، لتروزول و اگزمستان می باشد.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از داروی رالوکسیفن را برای بانوان یائسه در معرض سرطان پستان قرار دارند، برای پیشگیری مورد تایید قرار داده است. این دارو همچنین برای بانوانی که به پوکی استخوان دچار می باشند تجویز می شود.
- رالوکسیفن برای افرادی که هنوز یائسه نشده اند تجویز نمی شود. هم اکنون این دارو به عنوان دارویی که برای کمک به بانوانی که در معرض خطر ابتلا به سرطان تهاجمی پستان قرار دارند مورد استفاده قرار می گیرد، قبلا فقط داروی تاموکسیفن در این گروه قرار داشت.
- فولوسترانت نیز مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) است. این دارو با گیرنده های استروژن پیوند خورده و به جای آنکه تنها آنها را مسدود نماید، گیرنده ها را به طور کامل از بین می برد. فولوسترانت موجب کاهش تاثیر نقش استروژن در تقویت رشد سرطان می شود.
- برای افرادی که به سرطان پروستات مبتلا می باشند، داروهای مختلفی برای هورمون درمانی تجویز می شود. هورمون های مردانه همچون تستسترون، سبب تحریک رشد سرطان پرستات می شوند. هورمون تراپی به منظور کمک به جلوگیری از تولید هورمون و فعالیت هورمون های مردانه برای بیماران مورد استفاده قرار می گیرد.
هورمون درمانی موجب کوچک شدن تومور و کاهش سطح آنتی ژن پروستات می شود.
عوارض هورمون درمانی چیست؟
- موارد ذیل شامل برخی از عوارض جانبی هورمون درمانی هستند. هر چند که عوارض جانبی بسته به نوع هورمون درمانی که برای بیمار در نظر گرفته می شوند، متفاوت خواهند بود. تجربه هر فرد از هورمون درمانی متفاوت بوده و عوارض جانبی برای هر فرد مشابه نمی باشد. با متخصص آنکولوژی خود در خصوص عوارض جانبی هورمون درمانی مشورت نمایید.
از آنجائیکه پرونده پزشکی شخصی و تشخیصی هر فرد متفاوت می باشد، بنابراین واکنش آن فرد نسبت به درمان های انجام شده نیز متفاوت خواهد بود. عوارض جانبی می تواند شدید، متوسط و یا پنهان باشد. مطمئن شوید که در خصوص عوارض جانبی این درمان با متخصص آنکولوژیتان و پیش از شروع درمان صحبت نمایید.
در خصوص سرطان پروستات، برداشتن پروستات با جراحی و یا هورمون درمانی می تواند به بهبودی سرطان کمک نماید. هر دو روش درمانی همچون جراحی و درمان با دارو می تواند موجب عوارض جانبی ذیل شوند:
- گرگرفتگی
- ناتوانی جنسی
- کاهش میل جنسی
- بزرگ شدن پستان مردان
- کاهش تراکم استخوان
- خستگی
- کاهش توده عضلانی
در خصوص سرطان پستان برخی از بانوان ممکن است عوارض جانبی ناشی از مصرف تاموکسیفن را که شبیه به علائم یائسگی است، تجربه نمایند. سایر بانوان پس از مصرف تاموکسیفن عوارض جانبی خاصی را تجربه نمی کنند. موارد ذیل زمانیکه از تاموکسیفن استفاده می نمایید، بروز می کنند:
- گرگرفتگی
- حالت تهوع و/یا استفراغ
- لکه بینی واژینال(لخته های خونی که از واژن خارج می شوند و مربوط به دوران سیکل ماهیانه نمی باشند)
- دوره های نامنظم قائدگی
- خستگی
- تغییر حالت خلق و خو
- جوش های پوستی
- افزایش وزن
- سر درد
- خشکی و خارش واژن و/یا تحریک شدن پوست اطراف واژن
تاموکسیفن نبایستی در دوران بارداری مورد استفاده قرار گیرد. مصرف این دارو ریسک موارد ذیل را افزایش می دهد:
- سرطان اندومتر(سرطان دهانه رحم)
- سارکوم رحم(سرطان دیواره عضلانی رحم)
- لخته های خون
- سکته
- مشکلات چشمی همانند آب مروارید
- عوارض کبدی