Search
Close this search box.
علائم تومور کرانیوفارنژیوما

کرانیوفارنژیوما

کرانیوفارنژیوما یکی از انواع نادر تومور مغز می باشد که سالانه از هر 500.000 الی 2.000.000 نفر، یک نفر را درگیر می کند. این تومور معمولاً خوش خیم (غیر تهاجمی) بوده و تنها تعداد معدودی از نوع تهاجمی کرانیوفارنژیوما تا به حال گزارش شده است.

کرانیوفارنژیوما به طور معمول کودکان بین رنج سنی 5 الی 14 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. این تومور در اعماق مغز رشد می کند و موجب مسدود شدن معابر و سوراخ های بینی می شود. کودکان و بزرگسالان می توانند مشکلات بینایی، سردرد و اختلالات هورمونی را در پی ابتلا به کرانیوفارنژیوما تجربه نمایند.

هر چند که تومور به وسیله جراحی برداشته می شود، شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز برای از بین بردن کامل ضایعات تومور لازم می باشد. پیش آگهی خوب است و نرخ بهبودی حاصل از آن 92 درصد می باشد. اما عوارض دراز مدت بیماری می توانند با فرد باقی بمانند. زیرا تومور در ناحیه حساسی همچون مغز قرار گرفته است.

محل قرار گیری تومور

این نوع از تومور در ناحیه زین ترکی، نزدیک دو قسمت کوچک اما مهم درون مغز یعنی هیپوفیز و تقاطع اعصاب بینایی رشد می کند. زین ترکی، ساختاری استخوانی در مغز است که غده هیپوفیز در آنجا قرار دارد.
غده هیپوفیز شما، غده درون ریز کوچکی است که وظیفه تنظیم حرکات مهم فیزیکی مغز از جمله سوخت و ساز بدن، رشد و نگهداری مایعات و مواد معدنی را در بدن بر عهده دارد.
تقاطع اعصاب بینایی که درست بالای غده هیپوفیز قراردارد، مجرای مهمی است که در آنجا همه اعصاب بینایی شما به هم می رسند.
رشد آرام تومور کرانیوفارنژیوما زمانیکه در غدد هیپوفیز یا تقاطع اعصاب بینایی پیشروی می کند، ممکن است ناگهان موجب علائمی قابل توجه گردد.
همانطور که تومور بزرگ می شود، می تواند سبب ایجاد فشار بر روی مغز گردد. کرانیوفارنژیوما همچنین در جریان مایع مغزی-نخاعی تداخل ایجاد کرده و به طور بالقوه ای موجب هيدروسفالی (تجمع مایعات در جمجمه) می گردد.

علائم کرانیوفارنژیوما

کرانیوفارنژیوما معمولاً به آرامی رشد می کند. علائمی که به واسطه محل قرار گیری تومور در مغز پیشرفت کرده اند، اغلب نامحسوس و تدریجی هستند.

سردرد

سردرد یکی از رایج ترین علائم مربوط به کرانیوفارنژیوما می باشد و در پی هیدورسفالی و یا فضایی که تومور در مغز اشغال می کند، بروز می نماید. سردرد ممکن است با احساس فشار در سر همراه شود و تکان دادن سر می تواند سردرد را بهتر کرده و یا آن را تشدید کند.

احساس تهوع و استفراغ

احساس تهوع و استفراغ پس از صرف غذا ممکن است یکی دیگر از علائم کرانیوفارنژیوما باشد. شما می توانید حتی زمانیکه چیز زیادی هم نخورده اید تهوع و استفراغ را تجربه نمایید.

خستگی، خواب آلودگی بیش از حد و پر خوابی

این علائم به علت فضایی که تومور در مغز اشغال می کند به وجود می آیند. فشاری که بر روی غدد هیپوفیز ایجاد می شود، موجب ایجاد اختلال در غدد درون ریزی که میزان خواب و سطح انرژی را کنترل می کنند می شود.

نقص بینایی یا کوری یک یا هر دو چشم

تومور ممکن است در قسمت مرکزی تقاطع اعصاب بینایی، ناحیه ای که اعصاب شما موجب ایجاد حس بینایی محیطی در دوچشمتان می شود، فشار ایجاد نماید. در صورتیکه تومور کمی دور تر از مرکز باشد، می تواند بینایی محیطی یکی از چشم ها را از بین ببرد.

برخی اوقات از دست دادن بینایی محیطی از یک چشم شروع می شود و با بزرگ تر شدن تومور هر دو چشم را فرا می گیرد.

تکرر ادرار و تشنگی بیش از حد

دیابت بی مزه یا (Diabetes insipidus) نوعی دیابت است که با تکرر ادرار و تشنگی بیش از حد همراه می باشد. این امر ناشی از کمبود هورمون ضد ادرار (ADH) است که توسط غده هیپوفیز تولید می شود.
هورمون ضد ادرار (ADH) با نگه داشتن مایعات در بدن موجب تقلیل و تنظیم تعداد دفعات ادرار کردن می شود. زمانیکه بدن شما به اندازه مکفی ADH تولید نکند، مایعات را از طریق ادرار کردن دفع می نماید. بدن برای جبران مایعات از دست رفته احساس تشنگی می کند.

تأخیر در روند رشد و بلوغ

غده هیپوفیز شش هورمون از جمله هورمون رشد (GH) را در طول زندگی به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی ترشح می کند. چندین هورمون که توسط غده هیپوفیز ترشح می شوند، بلوغ جنسی را تنظیم می کنند.
کرانیوفارنژیوما می تواند بر روی غده هیپوفیز تأثیر گذاشته، موجب آزاد شدن همه یا برخی از هورمون ها، کوتاهی قد و تاخیر یا نقص در بلوغ گردد.

کم کاری تیروئید

غده هیپوفیز هورمون محرک تیروئید (TSH) را ترشح می کند که موجب تحریک غده تیروئید می گردد. زمانیکه این هورمون دچار نقص می گردد، کم کاری تیروئید اتفاق می افتد. برخی از علائم کم کاری تیروئید می تواند افزایش وزن، انرژی پایین، تغییر خلق و خو، افسردگی و برخی اوقات مشکلات مربوط به هوشیاری باشد.

نارسایی غدد آدرنال

هورمون دیگری که به وسیله غدد هیپوفیز منتشر می شود، هورمون فوق کلیوی (ACTH) بوده که موجب تحریک غدد آدرنال می گردد. در صورت کمبود این هورمون در بدن، فرد دچار علائمی همچون اختلال در سطح قند خون، فشار خون و ریسک بالای حملات قلبی می شود.

علت کرانیوفارنژیوما

علت اصلی کرانیوفارنژیوما تا کنون مشخص نشده است. متد و روشی شناخته شده ای برای پیشگیری از این بیماری نیز وجود ندارد.

تشخیص کرانیوفارنژیوما

در صورتیکه برخی از علائم کرانیوفارنژیوما را دارید، ارزیابی و بررسی های پزشکی شما شامل تشخیص علت مشکلات و علائم به وجود آمده می شود.

معاینات پزشکی

علاوه بر آنکه متخصص آنکولوژی شرح حالتان را می گیرد، شما را مورد معاینات پزشکی نیز قرار خواهد داد. بسته به سایز و اندازه تومور، ممکن است پیش از حس کردن علائمی، متوجه نشانه هایی در هنگام معاینات فیزیکی کرانیوفارنژیوما شوید.

برخی از علائمی که متخصص آنکولوژی را در تشخیص کرانیوفارنژیوما کمک می کنند، شامل:
• همیانوپیا یا نیمه کوری موقتی (از دست دادن بینایی محیطی در یک یا هر دو چشم)
• پاپیلدما(تورم عصب بینایی در یک یا هر دو چشم که به وسیله تست غیر تهاجمی مخصوص و به کمک چشم پزشکی تشخیص داده شود).
• فشار خون و یا ضربان قلب متغییر در پی نارسایی آدرنال
• کم آبی بدن که ناشی از دیابت بی مزه می باشد.
• مشکلات رشد
• کمبود وزن یا اضافه وزن (بسته به اینکه کدام یک از هورمون ها تحت تأثیر قرار گرفته اند.)
بر اساس ترکیبی از علائم شما و مواردی که در هنگام معاینات فیزیکی به دست می آیند، متخصص آنکولوژی ممکن است آزمایشات بیش تری را تجویز نماید.

آزمایش ادرار

اگر از تکرر ادرار رنج می برید، این مشکل شما می تواند ناشی از علل رایجی همچون عفونت مثاته و یا دیابت قندی باشد.
افرادی که به دیابت بی مزه مبتلا هستند، تست ادرارشان، ادراری رقیق را نشان می دهد که غلظت آن 200 میلی مول (mOsm/kg) می باشد. این اندازه گیری نشان دهنده غلظت مواد جامد موجود در مایعات است.
به یاد داشته باشید که کرانیوفارنژیوما برخی اوقات و نه در تمامی موارد، می تواند علت دیابت بی مزه باشد.

آزمایش خون

ممکن است نیاز باشد تا میزان قند خون و سطح الکترولیت خون شما به خصوص اگر نشانه هایی مبنی بر نارسایی آدرنال و یا دیابت بی مزه دارید، مورد سنجش قرار گیرد.
در صورتیکه کودک شما رشد کندی دارد، پزشک متخصص آزمایشات بررسی تیروئید و ارزیابی سطح سایر هورمون ها همچون هورمون رشد را تجویز می کند.

آزمایش خون

ممکن است نیاز باشد تا میزان قند خون و سطح الکترولیت خون شما به خصوص اگر نشانه هایی مبنی بر نارسایی آدرنال و یا دیابت بی مزه دارید، مورد سنجش قرار گیرد.
در صورتیکه کودک شما رشد کندی دارد، پزشک متخصص آزمایشات بررسی تیروئید و ارزیابی سطح سایر هورمون ها همچون هورمون رشد را تجویز می کند.

تصویر برداری از مغز

در صورتیکه شما و یا کودکتان دچار سردرد، تغییرات بینایی و یا علائمی مبنی بر تورم مغز (همچون پاپیلدما یا فشار بر اعصاب بینایی) شده اید، پزشکتان سی تی اسکن و یا ام آر آی را برایتان تجویز می کند.
در صورت ابتلای فرد به کرانیوفارنژیوما، تصویر برداری ها توموری در داخل و یا نزدیک به زین ترکی را مغز نشان می دهند. تصویر برداری هایی که از مغز انجام می شود، هیدروسفالی را نیز نشان می دهند.
از آنجائیکه علائم و نشانه های کرانیوفارنژیوما بسیار نامحسوس هستند، به راحتی قابل تشخیص نمی باشند. در صورت پایداری علائم و بدتر شدن آنها، حتماً با پزشک خود در این خصوص صحبت نمایید.
معمولاً با پیشرفت علائم تعدادی از نشانه های بیماری ظهور می کنند و موجب تشخیص بیماری می گردند. به ویژه علائمی که در هنگام کوچک تر بودن تومور قابل تشخیص نبوده اند.

درمان کرانیوفارنژیوما

برداشتن تومور به وسیله جراحی عموماً یکی از مناسب ترین درمان های کرانیوفارنژیوما می باشد. البته که درمان مناسب برای هر شرایطی به صورت اختصاصی تعیین می شود و ممکن است شما به دلیل محل قرار گیری تومور و سایر مشکلات سلامتی قادر به انجام جراحی نباشید.
معمولاً درمان کامل کرانیوفارنژیوما شامل ترکیبی از جراحی و سایر درمان ها همچون رادیوتراپی و شیمی درمانی می باشد.
کنترل غدد درون ریز قبل و بعد از جراحی یکی از جنبه های مهم درمان کرانیوفارنژیومای شما می باشد.

چندین روش برای جراحی و برداشتن کرانیوفارنژیوما وجود دارد. پزشک شما ایمن ترین و موثرترین روش را بر اساس سایز و مشخصات تومورتان انتخاب می کند. برخی از این رویکرد ها شامل:

• ترانس کرانیال (transcranial)
زمانیکه پزشک شما باید به توموری که در جمجمه قرار گرفته است دسترسی پیدا نماید، از این روش استفاده می شود.
• ترانسپتال ترنسفنویدال (transseptal transsphenoidal)
زمانیکه پزشک شما می خواهد توموری را که در میانه استخوان های بالای معابر بینی واقع شده است را از بین ببرد، از این رویکرد استفاده می کند.
• اندونازال اندوسکوپیک (endoscopic endonasal)
هنگامیکه در جراحی برشی ایجاد نشود و تومور از طریق تیوبی که داخل سوراخ های بینی و قسمت زینی مغز، جایی که تومور قرار گرفته است خارج شود، از این روش استفاده می شود.

در صورتیکه تومور به دلیل نزدیک بودن به غده هیپوفیز، تقاطع اعصاب بینایی یا هیپوتالاموس (هورمونی که مغز را کنترل می کند) قابل برداشتن نباشد، شما به منظور ریشه کن شدن کامل عارضه، نیاز درمان های جانبی همچون رادیوتراپی و شیمی درمانی دارید.

پیش آگهی کرانیوفارنژیوما

پس از آنکه کرانیوفارنژیوما از بین رفت، مراقبت های تکمیلی به دلایل مختلفی ضروری می باشند. تومور ممکن است رشد کند و عود کردن آن به جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی نیاز دارد.
برخی اوقات مشکلات غدد درون ریز همچون چاقی و سندروم متابولیک با فرد باقی می مانند. این عارضه می تواند نتیجه رشد تومور در قسمت غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس و یا به عنوان عوارض جانبی درمان با جراحی یا رادیوتراپی باشد.
در این شرایط با جایگزینی هورمون ها، مراقبت طولانی تری از شما صورت می پذیرد. به علاوه ممکن است نیاز به مصرف داروها برای کمک به متعادل سازی قند و فشار خون داشته باشید.

نتیجه گیری

در صورتیکه شما، کودکتان و یا یکی از عزیزانتان به بیماری کرانیوفارنژیوما مبتلا هستید، ممکن است از شنیدن اسم تومور مغزی نگران شوید. باید اطمینان حاصل نمایید که این تومور به سایر نقاط انتشار پیدا نمی کند و یک تومور کشنده مغزی محسوب نمی گردد.
با این وجود درمان به صورت مادام العمر به منظور کنترل عوارض جانبی تومور، درمان هایی که برای مقابله با تومور انجام می گیرد، اختلالات ناشی از آن همچون اشکالاتی در غدد درون ریز و یا بینایی ادامه می یابد.

 Source: https://www.verywellhealth.com/craniopharyngioma-overview-4583826

مطالب مرتبط
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *