تورم و یا ضخیم شدن بافت پستان را اصطلاحا تومور پستان می نامند. گاهی امکان تشخیص تومور با لمس پستان ها امکان پذیر می باشد و در برخی موارد، در تست غربالگری ماموگرافی تشخیص داده می شود.
بسیاری از افراد با یافتن توده در پستان خود، خود را مبتلا به تومور می دانند. اما باید این نکته را در نظر داشته باشید که تمامی تومورهای پستان سرطانی و بدخیم نبوده و می توانند خوش خیم باشند.
پستان ها همواره تحت تاثیر تغییرات هورمونی قرار می گیرند و معمولا قبل از شروع سیکل قاعدگی و یا در دوران بارداری، شاهد سفت و حساس شدن پستان ها خواهیم بود.
در این مقاله به بررسی تومورهای پستان و درمان آن ها می پردازیم. درمان سرطان سینه نیز در مقاله ای جداگانه توضیح داده ایم.
تومورهای خوش خیم
احتمال ظاهر شدن تومورهای خوش خیم در هر قسمت از پستان وجود دارد. این قبیل تومورها اغلب فاقد درد هستند.
مواردی از قبیل تغییرات هورمونی، آسیب به سینه و یا مشکلات دوران شیردهی که منجر به بروز عفونت و آبسه می شوند، در بروز تومورهای خوش خیم دخیل هستند.
انواع تومورهای خوش خیم پستان
- تغییرات فیبروکیستیک. که بیماری نیست، اما به عنوان اختلال خوش خیم در نظر گرفته می شود. بافت پستان و غدد شیری به تغییرات هورمونی در طول تخمک گذاری بیش از حد واکنش نشان می دهند و منجر به تشکیل توده می شوند.
تغییرات فیبروکیستیک، شایع ترین اختلال غیر سرطانی در سینه ها هستند که عمدتا در خانم ها ما بین سن بیست تا پنجاه سال شایع می باشد.
- فیبروآدنوما. توده های جامدی که در خانم ها ما بین سن هجده تا سی و پنج سال مشاهده می شوند.
- کیست. تشکیل کیست های مملوء از مایع که عمدتا در سنین 35 تا 50 سال دیده می شوند و خود به خود از بین می روند.
- نکروز چربی. تشکیل توده های سفت در پستان، که معمولا ناشی از تشکیل اسکار بعد از وارد آمدن آسیب به پستان می باشد.
- عفونت پستان و تشکیل آبسه. این حالت عمدتا در دوران شیردهی اتفاق می افتد و می تواند با درد و تشکیل توده در پستان همراه باشد.
درمان تومور خوش خیم پستان
- نیازی به درمان تومورهای فیبروآدنوما نیست، مگر این که بزرگ شده باشند.
- در صورت تشکیل کیست، تخلیه محتویات کیست با سوزن در نظر گرفته می شود.
- در صورت بروز عفونت، مصرف آنتی بیوتیک از سوی پزشک تجویز خواهد شد.
- تومورهای بدخیم
تومورهای بدخیم به عنوان توده و تومور سرطانی در نظر گرفته می شوند و می توانند به بافت های اطراف حمله کنند و به آن ها آسیب بزنند. در صورتی که تومور موجود در پستان، بدخیم تشخیص داده شود، بیوپسی از بافت جهت تعیین میزان شدت و تهاجمی بودن تومور انجام خواهد شد.
در صورتی که تومور بدخیم در مراحل اولیه تشخیص و درمان نشود، به رشد خود ادامه می دهد و به بافت های اطراف حمله می کند، حتی احتمال درگیری غدد لنفاوی اطراف نیز وجود دارد.
وجود توده در پستان یکی از شایع ترین علائم سرطان پستان می باشد، البته علائم دیگری نیز وجود دارد که شناخت آن ها بسیار مهم است. علائم تومورهای بدخیم و سرطانی سینه عبارتند از:
- مشاهده توده در سینه و یا زیر بغل
- تغییر شکل و اندازه سینه ها
- قرمز شدن پوست پستان
- تغییر پوزیشن نوک پستان
- ترشح از نوک سینه (یکی از سینه ها و یا هر دو)
متاسفانه بسیاری از خانم ها تا زمان انجام تست های غربالگری مانند ماموگرافی، متوجه علائم فوق نخواهند شد. در صورت مشاهده هر گونه تغییر در بافت پستان سریعا به پزشک مراجعه کنید. البته این نکته را نیز در نظر داشته باشید که مشاهده علائم گفته شده الزاما به معنای ابتلا به سرطان نیست و بررسی های بیشتری نیاز می باشد.
تست های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و اولتراسوند، از جمله تست هایی هستند که در تشخیص تومورهای بدخیم پستان از سوی پزشک تجویز می شوند. در صورتی که مورد مشکوکی در تست های تشخیصی مشاهده شود، بیوپسی از بافت نیز انجام خواهد شد، تا بدخیم یا خوش خیم بودن توده مشخص گردد.
عواملی از قبیل:
|
|
احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش می دهند.
تومور های بدخیم پستان
درمان تومور بدخیم پستان
- جراحی محافظت از پستان: هدف از انجام این جراحی، حفظ سینه و درآوردن توده و گاهی بخش اعظمی از سینه می باشد. این شیوه جراحی، لامپکتومی نام دارد و گاهی ممکن است مقداری از بافت سالم اطراف نیز برداشته شود.
- ماستکتومی: در این شیوه جراحی، تمام بافت پستان برداشته می شود.
دیگر اقدامات درمانی عبارتند از:
در این شیوه درمانی، سلول های سرطانی با تابش اشعه نابود می شوند. معمولا رادیوتراپی بعد از جراحی و جهت نابودی سلول های سرطانی باقی مانده انجام می شود.
در این شیوه درمانی، سلول های سرطانی با مصرف دارو نابود می شوند. شیمی درمانی قبل از جراحی، به کوچک تر شدن سلول های سرطانی و بعد از جراحی، به نابودی سلول های سرطانی باقی مانده کمک می کند.
از آن جایی که شیمی درمانی بر روی کل بدن تاثیر می گذارد، احتمال بروز عوارضی مانند خستگی و یا ریزش مو بعد از درمان وجود دارد. البته ناگفته نماند که احتمال بروز عوارض برای تمامی افراد یکسان نخواهد بود.
- هورمون درمانی
داروهایی که در این شیوه درمانی استفاده می شوند، باعث مسدود کردن اثرات هورمون های استروژن و پروژسترون و هم چنین توقف تولید استروژن توسط بدن می شوند.
در صورتی که سرطان پیشرفت کرده باشد، درمان های گفته شده موثر نخواهد بود، اما می توان از شدت علائم کم کرد تا بیمار احساس بهتری داشته باشد.
پایان دورهی اصلی درمان بیماری سرطان سینه
پایان دورهی اصلی درمان بیماری تومور سینه می تواند باعث به وجود آمدن احساسات خوب و عالی شود. زمانی که جراحی با موفقیت به پایان رسیده و اکنون دورهی نقاهت را به آرامی طی میکنید و یا اگر دورهی رادیوتراپی و شیمیدرمانی را پشت سر گذاشتید، شاید از اینکه زنگ پایان را به صدا درآوردید هیجانزده شدهاید.
اما اگر در پایان دورهی درمان بیماری تومور سینه هنوز احساس آرامش و خوشحالی ندارید این موضوع چندان هم غیرعادی و عجیب نیست به این علت که شاید هنوز به یک جراحی ترمیمی برای افزایش رضایت خود دربارهی ظاهر سینهای که قبلاً جراحی کردهاید نیاز داشته باشید، یا شاید مانند بسیاری از افراد از اینکه شیمیدرمانی را به پایان رساندهاید و قرار است کمتر برای چکاپ و ویزیت نزد پزشک خود بروید، احساس نگرانی و دلواپسی داشته باشید.
بسیاری از افراد پس از تکمیل دورهی درمان آمادهاند تا تومور پستان را پشت سر بگذارند و به جریان عادی زندگی بازگردند اما تعدادی نیز ممکن است دربارهی غربالگریهایی که در آینده باید انجام دهند و چکاپ مداوم (برای اطمینان از عدم عود مجدد بیماری) نگران باشند. بعضی از افراد ممکن است نیاز به مدیریت اثرات جانبی دراز مدت ناشی از درمان داشته باشند. افرادی که سرطان سینه آنها از نوع گیرنده هورمون مثبت بوده باشد ممکن است تا چند سال مجبور به هورمون درمانی باشند تا احتمال خطر برای آنها کاهش یابد.
به هر حال درمان بیماری تومور پستان به پایان رسیده است، شما و تیم پزشکی باید یک برنامهی مراقبتی در راستای مراقبت مداوم و افزایش کیفیت زندگی تا جایی که امکان دارد داشته باشید.
برنامه بعد از درمان اولیه سرطان سینه
برنامه مراقبت و حفاظت
این برنامه جهت بازگرداندن شما به زندگی پس از پایان دورهی اصلی درمان تومور میباشد. بسیار از متخصصان افراد را تشویق میکنند که حتی پیش از آغاز درمان با پزشکان خود همکاری کنند و یک برنامه برای زندگی پس از درمان داشته باشند. راه های مختلفی وجود دارند که شما میتوانید از ابتدا انجام دهید برای جلوگیری، به حداقل رساندن و آماده شدن جهت عوارض جانبی طولانیمدت یا بیماريهایی که افراد پس از درمان تومور سینه ممکن است به آنها مبتلا شوند.
به یاد داشته باشید که هیچ زمانی برای همکاری با تیم مراقبت پزشکی دیر نیست، شما میتوانید مدارک مربوط به درمانهایی که تاکنون دریافت کردهاید را جمعآوری کنید و نسبت به عوارض جانبی بلند مدتی که ممکن است به آن دچار شوید آگاه باشید و سپس این عوارض و مشکلات دیگری که ممکن است درگیر آن شوید را تحت نظارت داشته باشید.
عوارض بلند مدت پس از درمان
همیشه دربارهی عوارض جانبی که باعث آزار شما میشود با پزشک خود صحبت نمایید تا او بتواند در اولین فرصت آنها را برطرف کند. با توجه به نوع درمانی که داشتهاید ممکن است بعضی از عوارض جانبی در طول درمان، بلافاصله پس از درمان یا اینکه چند ماه پس از درمان شروع شوند.
بعضی از عوارض جانبی که ممکن است پس از پایان درمان آنها را تجربه کنید شامل موارد زیر میشود:
- درد
- لنف ادم: میتواند سالها بعد از رادیوتراپی یا جراحی سرطان سینه اتفاق بیفتد مخصوصاً اگر غدد لنفاوی خارج شده باشند. لنف ادم تجمع غیرطبیعی لنف است که معمولاً در بازو و دست افرادی که تحت درمان تومور قرار گرفتهاند میتواند باعث ایجاد تورم شود.
- خستگی
- نروپاتی (بیماری اعصاب محیطی): عارضهی جانبی بعضی از داروهای شیمیدرمانی میباشد که میتواند سبب درد، بیحسی یا ناراحتی شود که به علت آسیب وارد شده به اعصاب به وجود میآید. معمولاً از انگشتان پا شروع میشود و با ادامه درمان به پاها، بازوها و دستها میتواند گسترش پیدا کند.
- علائم یائسگی
شروع هورمون درمانی
اگر بیماری تومور سینه با گیرنده هورمونی مثبت برای شما تشخیص داده شده است، پزشک ممکن است به شما هورموندرمانی را پیشنهاد بدهد. در این افراد هورمون استروژن سبب پیشرفت تومور سینه میشود. هورمون درمانی میزان استروژن را کاهش میدهد و از عملکرد آنها بر روی سلولهای تومور سینه جلوگیری میکند و به کاهش خطر بازگشت سرطان سینه پس از جراحی کمک میکند.
درمانها مکمل
انجام برنامههای مکمل برای مدیریت عوارض جانبی بیماری تومور سینه مفید بوده و باعث حفاظت شما از عوارض روحی و جسمی میشود. طیف وسیعی از درمانهای مکمل وجود دارد که شما مي توانید طی درمان یا پس از آن با مشورت پزشک آنها را انجام دهید، درمانهایی مانند طبسوزنی، مدیتیشن، ریکی یا یوگا.
رژیم غذایی و ورزش
یک رژیم غذایی سالم نیز نقش مهمی در این میان دارد. رژیم غذایی سالم در کنار تمرینات منظم ورزشی باعث دستیابی به وزن مناسب میشود، مصرف غذاهای سالم به شما کمک می کند که بدنی قوی و سالم بری مبارزه و بقا بعد از بیماری داشته باشید.
مدیریت و نگهداری سوابق پزشکی
از آنجایی که اطلاعات مربوط به بیماری شما ممکن است نزد پزشکان مختلف و در مراکز مختلفی نگهداری شود بنابراین اگر نسخههایی از تمام این مدارک را نزد خود نگهداری کنید میتوانید در مواقع نیاز در سریعترین زمان ممکن به آنها درسترسی داشته باشید.